Azken artikuluak

  Abenduaren 14an izango duzuen ibilbide proposamen berria egin nahi dizuegu. Lehenik Judas Arrietaren mural berriaren aurkezpena ere burutuko da 10:30tan eta jarraian Harria Hitz bisita gidatua. Gidari berezi bat izango dugu gainera, Irati Otamendi arkitektoa. Bere ikerketa nagusiak Gipuzkoako, eta bereziki, Oriaren ibai-arroko ondare industriala ardatz duen arren, oraingoan bere ezagutzaren bitartez 60ko hamarkadara bidaia (eta gogoeta) proposatuko dizkigu. Usurbil euskal tradizioa eta modernitatea ederki uztartu dituen herria da eta euskal sorkuntzarekin lotura zuzenekoa.

Logika kapitalista, gure egunerokoa goitik behera gidatzen duen bat eta bakarra, kaleko pertsona xumeenetik gutako bakoitzaren eskubide eta ongizateaz arduratzen direla dioten erakunde publikoetaraino. Eskubideak. Ongizatea. Ahoa betetzen duten hitzak poltsikora begiratu bitartean noski, nola bestela? Artxibo, liburutegi eta museoetan mugitzen gara ereitendarrak, nahiz eta bestelako zenbait txangurrotan aurkitzea arraroa ez izan. Gure lan mundu txiki honetako baso zakar eta ilunetan urte dezente daramatza Ereitenek argi pixka baten bila. Arautu gabeko iluntasunean argiaren bila.

Aurreko berrietan azaldu genizuen bezala, aurtengo ikasturtearekin batera Saguzulo haurren irakurkle taldea martxan jarri dugu Uxue Alberdi idazleak, Getariako Liburutegiko Andoni Olaetxea liburuzainak eta Getariako Udalak. Irakurzaletasuna eta hausnarketarako gaitasuna lantzeko espazio bat ez ezik, gozatzeko eta elkar ezagutzeko gune bat izango da Saguzulo. Irailaren 16an itxi genuen izen ematea eta plaza kopurua ia bere osotasunean bete da, 13 lagunek parte hartuko dute aurtengo edizioan.

Mugerren jaio zela bagenekien. Orain arte hori 1772. urtean gertatu zela uste genuen. Zalantza dugu, baina, ez ote zen 1769ean izan. Urte batean ala bestean, bere bizitza ez zen asko aldatuko. Ogibidea zapatugilea ala zapatu saltzailea zuen. Zapaterillo francés deitzen zioten ere Pedro Kaderazar jaiotzez zen Frantses ttippiari.

Ongi dakigu, bai. Hezkuntza edozein gizarteren euskarri nagusienetako bat da. Hezkuntzarik gabeko herria, atzera doan herria da. Hezkuntza abiapuntua da, baita haurren garapenean ere.

Tarte honetan, orain pare bat urte, Getariako artxiboaren galerari buruz aritu ginen. Hau Lehen Karlistaldiaren ondorioetako bat izan zen, baina ez bakarra. XIX. mende hasierako gatazka horrek herria guztiz suntsitu zuela esan dezakegu.

Gaurkoan, urrian aipatutako alfabetizazioaren gaia, denboran salto bat emanda, eta euskara erlazionatuko ditugu 1970eko hamarkadan. Abenduan euskararen gaia jorratzearen zergatia argia dela esan daiteke, hil honetako 3. egunean ospatzen baitugu Euskararen Nazioarteko Eguna. Jakina den moduan, XX.

Bizitza gorabeheratsua izan zuen Mary Shelleyk (Londres, Ingalaterra, 1797-1851). Haren ama (Mary Wollstonecraft), feminismoaren aitzindarietako bat, Mary jaiotzean hil zen. Aita (William Godwin), berriz, filosofo erradikal ospetsua izan zen, alabarekiko maitasun handirik erakutsi ez zuena. Mary gazte bakartia izan zen, oso irakurzalea. 1814an, Percy Bysshe Shelley poeta erromantikoa ezagutu, eta, hura ezkonduta egon arren, elkarrekin ihes egin zuten. Bikoteak, Lord Byronekin igaro zuen 1816ko uda.